ප්‍රශ්න අංක 1 : අපි කැමතියි මුළින් ම දැන ගන්න, කුඩා කාලයේ ඔබ තුමාගේ පිය තුමා යටතේ හා එයින් පරිබාහිර ව පුරාවිද්‍යා විෂය සම්බන්ධයෙන් ලැබූ අත්දැකීම් පිළිබඳ ව
මුලින් ම කියන්නේ පුරාවිද්‍යාව, ඉතිහාසය, සංස්කෘතිය මට හිතෙන්නෙ, මගෙ ජානවලත් තියෙනවා. මගෙ මුත්තා, මගේ අත්තගෙ පියතුමා, ප්‍රසිද්ධ කවියෙක් හැටියට හිටියා. කුස දා කව ලිව්වෙ මගෙ මුත්තා. ඊට අමතර ව පුරාවස්තු ගැන විශේෂ, අපේ ඉතිහාසය ගැන විශේෂ ඇල්මක් තිබුණා උන්නැහේට. එතකොට මගෙ අත්තා ලංකාවේ පරිපාලන සේවයේ මුල් ම සිංහල කෙනා උනාට මේ… ඒත් විශේෂයෙන් ඉතිහාසය, පුරාවිද්‍යාවට ලොකු සේවයක් කෙරුවා මේ රටේ. පුරාවිද්‍යාව පැත්තෙන් බැලුවොත් යාපනේ කන්තරෝඩේ ස්ථානය 1917 කැනීම් කරේ උන්නැහේ. එතකොට මගෙ පියතුමා ජෛව විද්‍යාවට විශේෂයෙන් ඒ පිළිබඳ ව තමයි දැනුමක් තිබුණේ, විශේෂඥයෙකු උනේ. Zoology. හැබැයි මානව විද්‍යාවට පසු කාලයේ දී විශේෂයෙන් ඇල්මක් ඇති වුණා. උන්නැහේ තමයි බලංගොඩ මානවයා පිළිබඳ 1930 ගණන් පටන් මේ පර්යේෂණ පැවැත්තුවෙ. ඉතින්, මගෙ කුඩා කාලෙ පටන් මට පෙනෙන්ඩ තිබුණේ මගෙ පියතුමා මෙහෙම ඉතා වැදගත්, රට වෙනුවෙන් කටයුත්තක යෙදී සිටි බවට මට පැහැදිලි වෙලා තිබුණා. ඒ කියන්නේ ජෛව විද්‍යාවට අමතර ව අලි පිළිබඳ පර්යේෂණ වලට අමතර ව මගෙ පියතුමා මානව විද්‍යාවට කැප වූ හැටි මං දැක්කා. දැක්කා පමණක් නොවේ, අවුරුදු දහයේ පටන් ඔහුගේ ගවේෂණ වලටත්, සංචාර වලත් මං සහභාගි වූණා. උදාහරණයක් වශයෙන් රාවණා ඇල්ල කැනීම් කරන විට 1940 ගණන්වල පනස් ගණන්වල ඒවායේ මං සහභාගි වුණා. දිගට ම හිටියෙ නෑ, ගිහින් බැලුවා. ඉතින් ඒ සිද්ධි ඇස්දෙකට පේන්න තිබුණා. එයින් මට මෙය ඇතුල් වූණා අපේ ඉතිහාසය පිළිබඳ ව, පුරාවිද්‍යාව පිළිබඳ මුල් කාලයේ පටන් එක්තරා පදනමක් ඇති වුණා මා තුළ.
ඉන් පසු, මම අධ්‍යාපනය ලබාගෙන විශ්වවිද්‍යාලයට ගියායින් පස්සෙ අපේ මුල මොකද් ද කියල හිටන් පර්යේෂණ පවත්වන්න මගේ විශේෂ කැක්කුමක් තිබුණා. මම ඇත්තට ම පටන් ගත්තේ වාස්තුවිද්‍යාඥයෙක් හැටියට. ඒකෙ අවුරුදු තුනක් ගතකෙරුවයින් පස්සෙ වාස්තුවිද්‍යාව ඉගෙනගෙන මට තේරුණා යුරෝපීය අදහස් අපට ගැළපෙන්නෙ නැති බව. ඒ කියන්නේ, ඒ කාලෙ වාස්තුවිද්‍යාඥයෝ කිව්වොත් යුරෝපීය මිස්පදරෝල්, ලොකබූසේ වගේ අය තමයි ලෝක වාස්තුවිද්‍යාවේ ඉදිරිපත් වෙලා, නායකයො හැටියට හිටියේ. හැබැයි ඒ ඇත්තන්ගේ අදහස් මට ගැළපුණේ නෑ. මට නම් පොඩි වරිච්චි ගේක ඉන්න එක හොදයි, ඔය තට්ටු ගෙවල්වල කොන්ක්‍රිට්, යකඩ, ක්රෝම් ගෙවල් වල වාසය කරනවට වැඩිය. මට ගැළපෙනව කියලා හිතාගෙන මං ඒ වාස්තුවිද්‍යා අධ්‍යයනය අතඇරියා. අතඇරලා අපේ සංස්කෘතියට මොකද වුණේ, සංස්කෘත භාෂාව, සංස්කෘතිය ඒ කියන්නේ ශිෂ්ටාචාරය. මගේ මුල් උපාධිය ගත්තේ සංස්කෘත භාෂාවෙන්. ලොක ප්‍රසිද්ධ මහාචාර්ය කෙනෙක් මට උපදෙස් දුන්නෙ. කේම්බ්‍රිජ් විශ්වවිද්‍යාලයෙන් ඒ සංස්කෘත භාෂාව ඉගෙන ගෙන, ඉන් පසුව එතනින් ඒ භාෂාව, මට තේරුණා ඒ භාෂාව ගැන දැනුමට පමණක් සීමා වුණොත් එත් පුළුල් දැනුමක් නෑ කියලා අපේ අතීතෙය ගැන. එතනින් තමයි මම පුරාවිද්‍යාවට ගියේ.
පශ්චාත් අධ්‍යනය ලැබුණේ ලන්ඩන් විශ්වවිද්‍යාලයෙන්. දැන් කියන්නේ යුනිවර්සිටි කොලේජ් ඔෆ් ලන්ඩන් කියලා. ඒ කාලේ ඉන්ස්ටිටියුට් ඔෆ් ආර්කියෝලොජි, ලන්ඩන් කියලා ලෝක ප්‍රිසිද්ධ, ඒ කාලේ තිබිච්ච ලෝකේ ඉහළ ම මට්ටමේ පුරාවිද්‍යා උගන්වන ආයතනය. එතනින් මං ඉගෙන ගත්තා අවුරුදු දෙකක්. ඉන් පසුව ලංකාවට ඇවිත් මම පුරාවිද්‍යා දෙපාර්තමේන්තුවට බැදුණා 1968. 65 මං ඉවර වුණා ලන්ඩන්වල. කේම්බ්‍රිජ්වල ඉවර වුණේ 63. පුරාවිද්‍යා දෙපාර්තමේන්තුවට බැදුණේ 1968. ඉන් පසුව මම තනි කර පර්යේෂණවල යෙදුණා.
ඊ ලඟට සවන් ෙදන්න . . .
ඉතාමත් වටිනා කතිකාවතක්. ශ්රීලාංකේය පුරාවිද්‍යාව වෙනුවෙන් කරනු ලබන මෙවන් ක්රියාවන් ඉතා අගයකොට සලකමි.
What do you think about neolithic age of Sri Lanka ?