බූමහංසි විජේසිංහ
පුරාවිද්‍යා දෙපාර්තමේන්තුව
ගම්පහ දිස්ත‍්‍රික්කයේ සියනෑ කෝරලයේ මැදපත්තුවේ වැලිවේරිය නැඳුන්ගමුව නම් ගමේ තෝමස් පෙරේරා හා ලිලී මාග‍්‍රට් පෙරේරා යන යුවලට දාව 1953 දෙසැම්බර් මස 23 දින හලාවතගේ නිමල් පෙරේරා නමින් මෙ තුමා උපත ලැබී ය. සහෝදරියන් දෙ දෙනෙකු හා සහෝදරයකුගෙන් සමන්විත මෙම පවුලේ වැඩිමලා වන්නේ මෙ තුමා ය. උපතින් ම රෝමානු කතෝලිකයකු වන නිමල් පෙරේරා මහතා වැලිවේරිය රෝමානු කතෝලික පාසැලෙන් (මද්දුම බණ්ඩාර කණිෂ්ඨ විද්‍යාලයෙන්) මූලික අධ්‍යාපනය ලබයි. උසස් පෙළ හැදෑරීම සඳහා ඇඹරළුව සුභාශ‍්‍රී මහා විද්‍යාලයට ඇතුළු වී උසස් පෙළ සමත් වී සරසවි වරම් ලබා ගෙන 1976 දී පේරාදෙණිය විශ්වවිද්‍යාලයට ඇතුළු වීමට සමත් වි ය. භූගෝල විද්‍යාව, දේශපාලන විද්‍යාව හා පුරාවිද්‍යාව යන විෂයන් හදාරා පේරාදෙණිය විශ්වවිද්‍යාලයෙන් ශ‍්‍රාස්ත‍්‍රවේදී උපාධිය ලබාගෙන 1979 දී උපාධිධාරියකු ලෙස විශ්වවිද්‍යාලයෙන් පිට වේ. විශ්වවිද්‍යාලයේ දී පුරාවිද්‍යා විෂය හැදෑරීමත් ඒ පිළිබඳ වැඩිදුර උනන්දුවක් දැක්වීමත් හේතුකොට ගෙන මොහු පිළිබඳ මහාචාර්ය පි.එල්. පේ‍්‍රමතිලක මහතාගේ අවධානයට ලක් වේ. එම හේතුව නිසා ම පුරාවිද්‍යා ක්‍ෂෙත‍්‍රයට පිවිසීමේ වරම මොහු විසින් උදාකර ගනී. තම ශිෂ්‍යාගේ හැකියාවන් හා දක්‍ෂතාවන් හොඳින් වටහාගත් එ වකට පේරාදෙණිය විශ්වවිද්‍යාලයේ පුරාවිද්‍යා අධ්‍යයන අංශයේ අංශාධිපති වූ මහාචාර්ය පි.එල්. පේ‍්‍රමතිලකයන් මෙතුමා සිරාන් දැරණියගල මහතාට හඳුන්වා දෙනු ලබයි. පුරාවිද්‍යා විෂයට මොහුගේ ඇති දැඩි ආශාවත් කැප කිරීමත් උනන්දුවත් හඳුනාගන්නා ආචාර්ය දැරණියගලයන් මොහුගේ දැනුම වැඩිදියුණු කර ගැනීමට අවශ්‍ය නව මංපෙත් විවෘත කර දෙන අතර කියවීමට අවශ්‍ය පොත්පත් ආදිය පිළිබඳ කියා දෙමින් මොහුගේ ඉංග‍්‍රීසි භාෂා දැනුම මෙන්ම පුරාවිද්‍යා විෂයානුබද්ධ දැනුම ද ඉහළ තලයකට ගෙන ඒමට සමත් වේ.
මුලින් ම 1980 දී රු. 9.60 වැටුපට අනියම් කම්කරුවෙකු ලෙස කුරුවිට බටදොඹ ලෙන කැණීමට සම්බන්ධ වේ. 1980 සිට 1982 දක්වා අනියම් කම්කරුවෙකු ලෙස පුරාවිද්‍යා කැනීම් වලට සහභාගී වන මොහු හට 1982 පෙබරවාරි 1 වැනි දා සිට කාර්මික සහකාර කැනීම් නැමැති පුරාවිද්‍යා දෙපාර්තමේන්තු පත් වීමක් ලැබේ. එ තැන් සිට මෙ තුමා දිවයිනේ සිදු කරන ලද විවිධ ප‍්‍රදේශවල ප්රාග් ඵෙතිහාසික කැනීම් සඳහා දායක වන අතර ඒවායේ හමුවන අවශේෂ හා පුරාවස්තු විශ්ලේෂණයෙන් ප්රාග් ඵෙතිහාසික පුරාවිද්‍යා කැනීම් පිළිබඳ හසල අත්දැකීමක්, පුහුණුවක් හා දැනුමක් ලබා ගනී. 1980 දශකයේ දිවයිනේ සිදුකරන ලද ප‍්‍රධානතම ප්රාග් ඵෙතිහාසික ලෙන් කැනීම් වන කුරුවිට බටදොඹ ලෙන, කිතුල්ගල බෙලි ලෙන හා හොරණ බුලත්සිංහල ෆා-හියන් ලෙන මේවා අතර විශේෂ කැනීම් වේ.
ලංකාවේ මේ කාලයේ දී සිදු කරන ලද තවත් ප‍්‍රධාන ඵෙතිහාසික කැනීම් ගණනාවකට ද මෙ තුමා සහභාගී වී ඇත. ඒ අතර 1984 සිට 1988 දක්වා සිදු කරන ලද අනුරාධපුර ඇතුළුනුවර කැනීම්, 1980 සිට 1984 දක්වා පුරාවිද්‍යා දෙපාර්තමේන්තුව, ලන්ඩන් විශ්ව විද්‍යාලය, චිකාගෝ විශ්ව විද්‍යාලය ඒකාබද්ධ ව සිදුකරනු ලැබූ පැරණි මාතොට වරාය කැනීමත් (මන්නාරම) විශේෂයෙන් හඳුන්වා දිය හැකි ය. මේ පුරාවිද්‍යා කැනීම සඳහා ඇමරිකානු ජාතික ආචාර්ය මාර්තා ප්‍රිකට් සහ බි‍්‍රතාන්‍ය ජාතික ආචාර්ය ජෝන් කාස්වෙල් සහභාගී වූ අතර ඔවුන්ගේ ගුරුහරුකම් මැද කළ මෙම කැනීම් තුළින් එම දැනුම ලබාගැනීමටත් මෙහි දී මෙ තුමාට හැකි වි ය. තව ද මෙම කැනීමට ශිෂ්‍යයන් ලෙස ඉන්දිය පුරාවිද්‍යා කොමසාරිස් බි.කේ. තාපර් හා ඩෙකෑන් පුරාවිද්‍යා පශ්චාත් උපාධි ආයතනයේ (ඩෙකෑන් කොලේජ්) ආචාර්ය සින්ඩි හා ආචාර්ය මොහන්තේ ද සහභාගී වී තිබීම විශේෂයෙන් මතක් කළ යුතු වේ.
මෙ ලෙස දේශීය වශයෙන් පැවති පුරාවිද්‍යා කැනීම් ගණනාවකට සහභාගි වෙමින් ද ඒ සඳහා සහභාගී වූ විදේශීය විද්වතුන් හා උරෙන්උර ගැටෙමින් කටයුතු කරමින් ද තව ද ඔවුන්ගේ ගුරුහරුකම් ලබමින් ද තම පුරාවිද්‍යා දැනුම පෝෂණය කර ගන්නා මෙ තුමා 1990 පුරාවිද්‍යා සියවසෙන් පසු ශිෂ්‍යත්වයක් දිනා ගනී. මෙම ශිෂ්‍යත්වය Forth Foundation හා පුරාවිද්‍යා පශ්චාත් ආසියා ආයතනය හරහා ලැබෙන අතර ඩෙකෑන් විද්‍යාලයේ දෙ වසරක පුරාවිද්‍යා ශාස්ත‍්‍රපති උපාධිය හැදෑරීමට හැකියාව ලැබේ. එහි දී මෙ තුමාට ඉන්දියාවේ මහාචාර්ය වි. එන්. මිශ්රා යටතේ පුහුණුව ලැබීමට අවකාශ ලැබේ. ප්රාග් ඵෙතිහාසික පුරාවිද්‍යාව පිළිබඳ විශේෂඥයෙක් වන මෙ තුමා සමඟ කටයුතු කිරීමේ දී ඉන්දියාවේ පැවති ප්රාග් ඵෙතිහාසික ගල් ආයුධ අධ්‍යයනයට සම්බන්ධ වීමටත්, ඉන්දීය ප්රාග් ඵෙතිහාසික ගල් ආයුධ පිළිබඳ අවබෝධයක් ලබාගැනීමටත් හැකි වී තිබේ. මධ්‍ය පැලියෝලිතිකයේ හා ඉහළ පැලියෝලිතිකයේ අත් පොරෝ හඳුනා ගැනීම සම්බන්ධයෙන් හොඳ දැනුමක් ලැබේ. වි.එන්. මිශ්රා යනු ලෝකයේ සිටින විශිෂ්ට ප්රාග් ඵෙතිහාසික පුරාවිද්‍යාඥයෙක් වන අතර ඔහු සමඟ කටයුතු කිරීමේ දී ඔහු හා කටයුතු කරන ලොව පුරා විසිරුණු තවත් විශේෂඥයන් ගණනාවකගේ ඇසුර ලබා ගැනීමටත් ඒ මඟින් ඔවුන්ගේ දැනුම උකහා ගැනීමටත් මෙහි දී නිමල් පෙරේරා මහතා වාසනාවන්ත වි ය. ඒ අනුව වසර දෙකකට පසු ඩෙකෑන් විද්‍යාලය මඟින් පිරිනමන ශාස්ත‍්‍රපති පළමු පංතියේ සාමාර්ථයක් සහිත ව ලබා ගැනීමට මෙ තුමා සමත් වි ය.
ඉන් පසු 1992 නැවතත් සිය රටට පැමිණෙන මෙ තුමා ආචාර්ය ඩබ්.එච්. විජයපාල මහතා යටතේ තවදුරටත් පුරාවිද්‍යා දෙපාර්තමේන්තුවේ කැනීම් අංශයේ කටයුතු කරගෙන යනු ලබයි. 1994 දී හය මසක බංගලාදේශ ක්ෂේත‍්‍ර පුරාවිද්‍යා වැඩසටහනකට සහභාගී විම සඳහා නැවත වරක් මෙ තුමා විදේශගත වේ. මෙම කැනීම් බංගලාදේශයේ ‘‘ඔගස්ටාන්’’ ඵෙතිහාසික කැනීම් භූමියේ සිදු කරනු ලැබූ අතර එම කැනීම ප‍්‍රංශයේ සෝබෝන් විශ්වෙවිද්‍යාලයේ ඵෙතිහාසික පුරාවිද්‍යා අංශයේ මහාචාර්ය සැලී විසින් මෙහෙයවනු ලැබේ.
මෙ සේ කටයුතු කරමින් සිටින අතර 2000 වසරේ දී මෙ තුමාගේ තනතුර පුරාවිද්‍යා දෙපාර්තමේන්තුවේ සහකාර අධ්‍යක්‍ෂ තනතුරක් දක්වා උසස් කරනු ලැබී ය. ඉන් පසුව ඉදිරි කාල වකවානුවේ දී මෙ තුමාගේ පර්යේෂණ කටයුතුවල විශාල පිබිදීමක් සිදු වනු දක්නට ලැබී ය. එහි ප‍්‍රතිඵලයක් ලෙස 2003 වසරේ දී මෙ තුමා ඕස්ට්‍රෙලියානු ජාතික විශ්වවිද්‍යාලය (Australian National University) හි මහාචාර්ය කොලින් ග්‍රෑවුස් (Colin Grows) ඇතුළු කණ්ඩායම සමඟ එකතු වී ප්රාග් ඵෙතිහාසික පර්යේෂණ වැඩසටහනක් ආරම්භ කරන ලදී. එහි තේමාව වන්නේ ‘‘ඕස්ටේ‍්‍රලියාව ජනාවාස වීම පිළිබඳ ලංකාව මුල්කර ගත් දකුණු ආසියානු දායකත්වය’’ යන්නයි. මෙ සේ කටයුතු කරමින් සිටින අතර මෙ තුමාට ආචාර්ය උපාධිය සඳහා ඕස්ට්‍රෙලියානු ජාතික විශ්වවිද්‍යාලය (Australian National University) මඟින් 2003 වසරේ ම ශිෂ්‍යත්වයක් හිමි වේ. මෙහි පර්යේෂණ කටයුතු සිදුකරමින් සිටින අතර මෙ තුමාට ඩේවිඩ් බුල්බෙක් (Deavid Bulbek) හමු වේ. එහි ප‍්‍රතිඵලයක් ලෙස බෝනියෝ දූපත් වල පිහිටි (Nia) ගල්ලෙනකට පසුව දකුණු ආසියාවේ සිදු කරන ලද Thin Section හා Micro morphology පිළිබඳ කරන ලද පර්යේෂණය බටදොඹලෙන ආශ‍්‍රය කරගෙන ඉයන් සිම්සන් (Ian Simson)සමඟ එකතු වී සිදු කරන ලදී. ඒ මඟින් ලංකාවේ ප්රාග් ඵෙතිහාසික පුරාවිද්‍යාව පිළිබඳ නව මත ගණනාවක් ඉදිරිපත් කිරීමේ හැකියාවක් හා එම මතය ලෝකය වෙතට ගෙන යාමේ දොරටුවත් විවෘත කිරීමට හැකි විය. ඒ අනුව එම පර්යේෂණයෙන් මීට වසර 45,000කට ප‍්‍රථම ලංකාවේ සිටි ප්රාග් ඵෙතිහාසික ජනයා බටපතුරු භාවිතයට ගත් බවට සාක්‍ෂි හෙළි කර ගැනීමට හැකියාව ලැබුණි. මෙ තුමා ඕස්ටේ‍්‍රල්යාවේ පර්යේෂණ සිදු කරමින් සිටින කාලයේ දී තවත් ඕස්ටේ‍්‍රලියානු පුරාවිද්‍යා පර්යේෂකයෙක් වන Johan Kamminga (Prehistory of Australia කෘතියේ කර්තෘ) ඇසුරු කිරීමටත් ඉන් පසු ඔහු හා පර්යේෂණවල නියැලීමටත් අවකාශ සැලසුනි. ඒ අනුව ඔහු සමඟ එකතු වී ආචාර්ය නිමල් පෙරේරා මහතා විසින් ඕස්ටේ‍්‍රලියාව පුරා විසිරී ඇති ප්රාග් ඵෙතිහාසික ශිලා මෙවලම් පිළිබඳ පර්යේෂණයක් සිදු කරන ලදී. තව ද Aboriginals Studies නම් පර්යේෂණ ග‍්‍රන්ථයේ සමකතෘත්වය ද හිමි කර ගන්නා ලදී. මෙ සේ වසර 3කට අධික කාලයක් ශ්‍රී ලංකාවේ සහ ඕස්ටේ‍්‍රලියාවේ ජාතික විශ්ව විද්‍යාලයේ පුරාවිද්‍යා පර්යේෂණ කටයුතු වලින් පසුව 2007 වසරේ දී A Review of prehistory of Sri Lanka නැමැති නිබන්ධන මාතෘකාව ඔස්සේ මෙ තුමා තම ආචාර්ය උපාධිය ලබා ගන්නා ලදී.
ඉන්පසු මෙ තුමා 2007 සිට මේ දක්වා පුරාවිද්‍යා දෙපාර්තමේන්තුවේ කැනීම් අංශයේ සහකාර අධ්‍යක්‍ෂවරයා ලෙසත් 2008 සිට නියෝජ්‍ය අධ්‍යක්‍ෂ ජනරාල් (වැඩ බලන) ලෙසත් පුරාවිද්‍යා දෙපාර්තමේන්තුවට තම ශ‍්‍රමය හා ඥානය ලබා දෙමින් ලාංකේය පුරාවිද්‍යාව ලොවට ගෙන යාමට කටයුතු කරන ලදී. 2013.12.23 වන දින මෙ තුමා පුරාවිද්‍යා දෙපාර්තමේන්තුවෙන් රාජකාරී වශයෙන් සමුගන්නා නමුත් කොලඹ, පුරාවිද්‍යා පශ්චාත් උපාධි ආයතනයේ (PGIAR) පරීක්‍ෂණ සම්බන්ධීකාරකවරයා ලෙස කටයුතු කරමින් තවදුටත් ලාංකික පුරාවිද්‍යා පර්යේෂකයන්ට තම පර්යේෂණ කාර්යයන් කරගෙන යාමේ නායකත්වයක් ඔවුන්ට නව මංපෙත් විවර කර දීමටත් සැදී පැහැදී සිටි.
සැහැල්ලු හා නිහතමානී ජීවිතයක් ගතකරන මෙම ලාංකික විද්වතා මෙම කුඩා දිවයිනට පමණක් නොව මුළු ලොවට ම ආලෝකයකි. කුමක් නිසා ද යත් 2011 මෙ තුමා විසින් රචනා කරන ලද People of the ancient rain forest anatomically modern late Pleistocene foragers of the Batadomba-Lena rock shelter, Sri Lanka, Journal of human evolution, Vol. 61 Issue 3, page 254–269 ලිපියට ලෝකයේ හොඳ ම ලේඛන 20 (Top 20) තෙ වැනි ස්ථානයට පත් වී තිබෙනවා.
පුරාවිද්‍යා ක්ෂේත‍්‍රයේ නියැලී සිටින්නන්ටත් සියලු ශ්‍රී ලාංකිකයන්ටත් මෙවන් මිනිසුන් ක්ෂේත‍්‍රයෙන් ඉවත් වීම දුකක් වුවත් ඔහු විසින් සිදු කරන ලද කාර්යය දෙස නැවත හැරී බැලීමේ දී ලාංකිකයකු ලෙස නිහතමානී ව ආඩම්බර විය හැකි ය. පුරාවිද්‍යා දෙපාර්තමේන්තුවෙන් සමුගන්නා ආචාර්ය නිමල් පෙරේරා වියතානනී, ඔබට තව තවත් ලාංකේය පුරාවිද්‍යාවේ මංපෙත් ලෝකයා වෙත ගෙන යාමට නිදුක් නීරෝගී බවත්, වාසනාව හා ශක්තියත් උදා වේවා!
ආචාර්ය නිමල් පෙරේරා ගේ පර්යේෂණ දායකත්වයන් (තෝරාගත්)
- 1982 – 1986 – Batadomba – Lena cave excavations, Mesolithic Habitation Site
- 1983 – North – Western Coast exploration, Manthi to Jaffna
- 1980 – 1984 – Manthi excavations, early and middle historical port (department of Archaeology in collaboration with the oriental institute, University of Chicago.
- 1989 – 1990 – Citadel of Anuradhapura, proto historic to middle historic Site
- 1994 – Bandarawela excavations, Mesolithic open air site
- 1996 – Excavations of early historic clay cist graves at Attanagalla Katowawa in Gampaha District, Sri Lanka.
- 1997 – Randenigama excavations, Terra cotta site
- 1997 – Excavation of prehistoric shell midden site at pallemalala, Hambantota District, Sri Lanka.
- 2005 – Kuruvita, Batadomba- Lena Cave excavations, Mesolithic
- 2005 – Embilipitiya, Bellan bandi Palassa excavations, Mesolithic open air site
ප්‍රකාශන
- Prehistoric Sri Lanka, in the British archaeological report series (Oxford). It is the most important research publication on Sri Lankan archaeology during the last 10 years (2010)
- Several peer-reviewed research papers in international journal of high repute. Dr. Perera is the only Sri Lankan Archaeologist to have achieved this distinction. Dr perera’s output in publications is, in term of quality, of ahead of any archaeologist of non-retirement age in Sri Lanka.
Selected publications
- 2001 – Holy well at Jawaththa. Beitrage Lur Algemeimen and Vergleichenden Archaeological, Band 24. Germany.
- 2002 – Early History Vlay- lined Cist Graves in Sri Lanka Indo Pacific Prehistory Association Congress; 9-15 September March at Academic Sinica, Taipei.
- 2003 – Excavations of early historic clay cist graves at Attanagalla, Kalotuwawa in Gampaha District, Sri Lanka. (Unpublished), Colombo: Sri lanka Department of Archaeology.
- 2006 – Late Pleistocene and early Holocene human occupation at the Batadomba – Lena rock shelter in Sri Lanka Indo- Pacific Prehistory Association Congress 20 – 26 March 2006 at Quezon City, Philippines.
- 2006 – Bellan – bandi Palassa and “ Balangoda Man”. Eighteenth Indo- Indo- Pacific Prehistory Association Congress 20 – 26 March 2006 at Quezon City, Philippines.
- 2007 – A Review of Prehistory of Sri Lanka, unpublished PhD thesis, Canberra: The Australian National University.
- 2008 – Nikos Kourampas, Ian. A. Simpson, H. Nimal Perera Bellan- Bandi Palassa Sri Lanka Formation process of a terminal Pleistocene open area site identified through thin section micromorphology Archaeologia 4 – Journal of Archaeology University of Kelaniya.
- 2008 – Before Vijaya: Rockshelter records of modern human settlement in late Pleistocene – Early Holocene Sri Lanka 6th World Archaeology Conference, Dublin.
- 2008 – Matara Disawa ashrayakota gat Dakunu palathe pragitihasaya in Matara Vamsaya. Vol. I and II, 126 Colombo: Ministry of Cultural Affairs and National Heritage.
- 2008 – Nikos Kourampas, Ian. A. Simpson, H. Nimal Perera & Siran U. Deraniyagala
- Late Pleistocene hunter- gatherers in the South Asian rainforest: geoarchaeology of inhabited rockshelters in south – western Sri Lanka. Antiquity Vol 82 issue 316 December 2008
- http://antiquity.ac,uk/projgall/kourampas/index.html
- 2008 – Late Pleistocene Human Settlement in Batadomba – lena cave in Sri Lanka. Archaeological congress papers published in Department of Archaeology. Sri Lanka.
- 2009 – Nikos Kourampas, Ian A. Simpson, Nimal Perera, Siran U. Deraniyagala, and W, H. Wijayapala, H.N, 2009 Rock shelter Sedimentation in a Dynamic Tropical Landscape: Late Pleistocene- Early Holocene Archaeological Deposits in Kithulgala Beli- lena Southwestern Sri Lanka; Geoarchaeology an international Journal Vol. 24 No. 6, page 688-714.
- 2009 – Prehistoric Settlement of Sri Lanka; Journal of Indian Ocean Archaeology; Vol 3. An International Journal; India.
- 2010 – 2010 Prehistoric Sri Lanka; Late Pleistocene Rockshelters and an Open Air Site. BAR International series 2142, Archaeopress, Oxford.
- 2012 – Early Historical Clay Cist Graves at Kalotuwawa (Sri Lanka) Zeitschrift für Archäologie Außbereuropäischer Kulturen 3 (2010): 65 – 70 Band 3. Germany.
- 2011 – Perea, H.N, et al., 2011 People of the ancient rainforest: anatomically modern late Pleistocene foragers at the Batadomba-lena rockshelter, Sri Lanka, Journal of Human Evolution, Vol. 61 Issue 3, Page 254-269
- 2012 – Perera, H.N. et al., Geoarchaeology of Pleistocene Sites in Southern Sri lanka: Fahien – Rockshelter and Tool – bearing sediments of the Iranamadu Formation. Report to the Sri Lanka Department of Archaeology. University of Sterling, Sterling. (Ancient Ceylon Vol.22 in press)