වන්නි හත්පත්තුවේ පවතින බත් මාලාව ශාන්තිකර්මය හා ඒ හා බැඳුණු අයියනායක දේව ඇදහිල්ල

 හැඳින්වීම

ලංකාවේ විවිධ ප්‍රදේශයන්වල නිර්මාණය වූ ජන සමාජගේ සංස්කෘතික ලක්ෂණ අතර එන විශ්වාස හා  ඇදහිලි එකිනෙකට වෙනස් වන අතර  ඒ ඒ ජන සමාජ කොටස්වලට ආවේණිකය  අභිචාර විධි දැකගත හැකිය. ලංකාවේ වියළි කලාපයට අයත් වන්නි හත්පත්තුව ප්‍රදේශය ද ඊට ආවේනික දේව විශ්වාස හා ඇදහිලි වගේම පුදසිරිත් කීීපයක් දැක ගත හැකි වේ .මෙම අභිචාර ගැන මානව විද්‍යාත්මකව අධ්‍යයනයය තුළින් එම ජනසමාජයේ ආධ්‍යාත්මික පැතිකඩ  නිර්මාණය වූ ආකාරයත් ඊට පාදක වූ හේතු කාරණා වගේම ජනසමාජයන් නිර්මාණයට බලපාන පාරිසරික සාධක පිළිබඳව පැහැදිලි අධ්‍යනයක් කළ හැකිය . එ නිසා මෙම ලිපිය තුලින් බලාපොරොත්තු වන්නේ කුරුනෑගල දිස්ත්‍රිකයේ මහව ප්‍රාදේශීය ලේකම්  කොට්ඨාය හෙවත්  වන්නි හත්පත්තුව ප්‍රදේශය තුළ ඇති බත් මාලාව ශාන්තිකර්මය හා ඒ තුලින් පිදුම් දෙන ප්‍රාදේශීය දෙවි කෙනෙකුන් වන  අයියනායක  දෙවියන් පිළිබඳ මානව වංශ පුරාවිද්‍යාත්මක විග්‍රහයක් සිදු කිරීමයි.

අයියනායක දේව සංකල්ප

වන්නි හත්පත්තුවට අධිපති වශයෙන් ගැමියන් විශ්වාස කරන අයියනායක දෙවියන් පිළිබඳ මූුලාශ්‍රගත සාධකයන් ගණනාවක් හමුවේ සමහර කාරණා එකිනෙකට වෙනස් කාරණා වීමද විශේෂත්වයකි ඒ අනුව අයියනායක දෙවියන් ගැන උත්පත්ති කතා කිහිපයක් ඇත.ඒ බොහොමයක්  කතා ඉන්දීය සම්භවයක් සහිතව මේ දෙවියන් නිර්මාණය වූ බවට වන ඒවා වේ.

ඉන් එක් මතයක් නම් උමයංගනාව අල්ලා ගැනීමට ඊශ්වර දැහැන වැඩු එක්තරා  ඍෂිවරයෙක්ගේ දකුණු අතින් මෙම දෙවියන් උපත ලැබූ බවයි . ඒ නිසා කර්නාර් නමින් හැදින්වූ අතර පසුව අයියනාර් ,අරියනාගම් ලෙස දමිළ ජනතාව අතරට ගිය අතර ශ්‍රී ලංකාවේ ජනතාව අතරට පැමිණියේ අයියනායක දෙවියන් වවශයෙනි.  (සිං.වි.කෝ පළවෙනි කාණ්ඩය,1992,755)එහෙත්  මහාචාර්ය එල් භාෂාම් ප්‍රකාශ කරන්නේ මොහු ශිවගේ පුත්‍රයෙක් වන බවයි.(බෂාම්,1965,4  04 )

දකුණු ඉන්දියාව තුල අයියනාර් දෙවියන් ඇතකු පිට වගේම අශ්වයකු පිට නැගී ගමන් කරන ආකාරයේ නිරූපිත මූර්ති ඇත.එහෙත් වැඩිපුර මුර්ති නිර්මාණය කර ඇත්තේ අශ්වයෙකු පිට නැගී සිටින ආකාරයකි(Krisan,1982,232,233).ඉන්දීය අයියනාර් දෙවියන් හා ලාංකීය අයියනායක දෙවියන් නිරූපණය කළ ආකාරය තරමක් දුරට පරස්පර විරෝධී වේ. වන්නි හත්පත්තුවේ ප්‍රදේශයේ පවතින දේවාලවල අයියනායක දෙවියන් නිර්මාණය කර ඇත්තේ සිංහල දෙවියකු ලෙසයි. දිගු රැවුලක් ඇති මහළු පුද්ගලයකු  වම් අතින් කෙවිටකුත් දකුණු අතින් පුස්කොළ පොතකුත් රැගෙන ඉන්නා ආකාරයෙන්  නිරූපණය කර ඇත. ලංකාවේ  අනුරාධපුර යුගයට අයත් ඉසුරුමුණි විහාරය තුළ දැකිය හැකි මිනිසා සහ අශ්ව හිස යන මූර්තිය අයියනායක දෙවියන්ගේ බව ඉන්දීය සමහර විද්වතුන්ගේ අදහස කි(Krisan,1982,229-230) .මේ අනුව අයියනායක දේව සංකල්පය ඇදහීම් සමහරවිට අනුරාධපුර යුගය දක්වාම  දිවෙන බව සිතිය හැකි වේ.

ඒ කෙසේ වුවත් අයියනායක දේව  සංකල්පය ලංකාවට පැමිණියේ කුමන කාලයකදී යන්න නිශ්චිතවම ස්ථිරව වශයෙන් පැහැදිලි කරගැනීමට සාධක නොමැති වේ .  ගම්පළ කෝට්ටේ යන යුගයන්වල රචිත සමහර සන්දේශ කාව්‍ය වල අයියනායක දේවාල පැවති බව  දක්වා ඇත(දිසානායක,2014,11)

මෙලෙස භාරතීය ආභාසයක් සහිතව  නිර්මාණය වූ අයියනායක දේව සංකල්පය  වන්නි හත්පත්තුවේ  ගැමි ජනතාව   ඇදහිල්ලක් ලෙස  පවත්වාගෙන පැවති යුගය ගැන නිශ්චිත  ඓතිහාසික  සාධක නොමැත.  වයඹ පළාතේ පුත්තලම හා කුරුණෑගල දිස්ත්‍රික්කයෙන් උඩ කොටස් යන  ප්‍රදේශ මධ්‍යකාලීන යුගයේදී නිතර ද්‍රවිඩ  ආක්‍රමණ හා බලපෑම් වලට යටත් ව තිබූ නිසා එම යුගයට සාපේක්ෂව ද්‍රවිඩ බලපෑමක් මත අයියනායක දේව සංකල්පය වන්නි හත්පත්තුවේ සිංහල ජනයාට කාන්දු වූ බව නිගමනය කළ හැකිය . ඒ කෙසේ වෙතත් වන්නි හත්පත්තුව ප්‍රදේශයේ සාමාන්‍ය ගැමියන් එම දෙවියන් කෙරෙහි විශ්වාසය කොතෙක් ද යත් සාමාන්‍ය ජන ජීවිතයේ තම කාර්යයන්  කිරිමේදී අයියනායක දෙවියන් හැමවිටම සිහි කරයි.

භාරතීය දමිළ බලපෑම්ක් මත නිර්මාණය වූවද අයියනායක දේව සංකල්පය මනාවට ලාංකික  සංස්කෘතියට ගැළපෙන ආකාරයට  ගැමියන් වෙනස් කරගෙන තිබේ.කෝල්මුර කවි වලදී  මුලදී බුදුන් යටත් වැසියකු  ලෙසත් බුදුන්ගෙන් ආශිර්වාද ලබාගත් දෙවියකු ලෙස වර්ණනා කිරීම් ලාංකික සංස්කෘතියට මෙම දෙවියන් මුල් බැස ගත්තේ පැහැදිලි කරගැනීමට ඇති හොදම නිදසුනකි. මොහුට අයියනායක මුත්තා ලෙසද වන්නිහත්පත්තුවේ ගැමියෝ ආමන්ත්‍රණය කරති. බත් මාලාව ශාන්තිකර්මයෙදී ගායනා කරනු ලබන කෝල් මොර කවිවල සදහන් වන පරිදි ගැමියන් විශ්වාස කරන්නේ අයියනායක දෙවියන් තම සගයන් වූ කළු දේවතාව , කම්බිලි දේවතාව , කඩවර දේවතාව යන පිරිස සමග රන් නැවක නැග මෙරටට ඉන්දියාවේ මලය දේශයෙන් පැමිණි බවයි*.

බත් මාලාව ශාන්තිකර්මය

අයියනායක, කම්බිලි, කඩවර  යන දෙවියන් උදෙසා පවත්වනු ලබන පිදිමෙ චාරිත්‍රයක් ලෙස බත් මාලාව ශාන්තිකර්මය හැඳින්විය හැකිය.මෙය වන්නිකරය ට ආවේණික චාරිත්‍රයකි.ගැමියන්ගේ දෛනික ගැටලුවලට සරණක් පතා මෙය සිදු කරනු ලබයි. මුලින්ම සිදු කරන්නේ එසේ තමාට බලපාන හේතුවක් සිහියේ තබාගෙන නිවසේ වහලයේ හෝ අගුපිලේ පඬුරක් ගැට ගැසීමයි. දැනට මහව ප්‍රාදේශීය ලේකම් කොට්ඨාසයේ අඹගස්වැව නම් ගම්මානයේ බත් මාලාව සෑම අවුරුද්දක් පාසාම සිදුකරනු ලබයි. අවුරුද්දේ මහ කන්නයේ කුඹුරු ගොවිතැන් අහවර වී අස්වනු නෙළා ගත් පසු අප්‍රේල් මාසයේදී ගැමියෝ එකතුව විී බත් මාලාව ශාන්තිකර්මය පැවැත්වීම සිදුකරති .

ගමේ එක් නිවසක් තෝරා ගෙන යොදාගත් දිනයකදී බත් මාලාවට අවශ්‍ය කටයුතු සිදු කරයි. මෙහිදී මුළු ගමම මේ සඳහා අවශ්‍ය කළමනා සැපයීම්ට වග බලා ගනී. මුලින්ම සිදු කරන්නේ ගමේ පිරිස් නෑදෑහිතවතුන් එකතු විය අවශ්‍ය අඩුමකුඩුම  එකතු  කරගැනීම වේ.ඒවා නම්

1 බුලත් සියයයි

2  පුවක් සියයයි

3  පහන් විසි හතරයි

4 හත්මාළුව

5  රත් ඇඹුල් බත්

6 පස් පුළුටු  – තල, මුං, ගොඩ මස් (දඩ මස්) ,දිය මස් ( මත්ස්‍ය ආහාර )

මෙහිදි විශේෂ කාරණාව නම් මේ සියලු කර්තව්‍යයන් සිදුකරන්නේ පිරිමින් විසින් පමණි. ආහාරපාන සකසා ගැනීම පවා සිදු කරන්නේ පිරිමින් විසින් වීම ද විශේෂත්වයකි. එම කන්නයෙන් ලැබුණි  අලුත් සහලින් බත් පිස ගන්නා අතර අනික් ආහාර ද්‍රව්‍ය ද ඔවුන් තම  පරිසරය අවටින් සොයාගනී .

බත් මාලාවටට අවශ්‍ය අඩුම කුඩුම සපයා ගත් පසු සුදුවතින් සැකසුන කපු මහතෙකු සවස් භාගය වන විට අවශ්‍ය මල් යහන් , ගොක්කොළ සැරසිලි හා කෙසෙල් කොට භාවිතය පූජා ද්‍රව්‍ය සකස් කරන්නේ මහත් ගෞරවයකිනි. ඔවුන් එම ද්‍රව්‍යවලින් තරමක් විශාල මල් ආසනයක් නිවස තුල නිර්මාණය කරන අතර ගොටු නමයක් දීමට අවශ්‍ය ඇවරි කනු ද නිවස පිහිටි වත්තේ පිටතින් නිර්මාණය කරයි .

රාත්‍රී  අට නාමය වනවිට ආවතේවකරුවන් හා උඩැක්කි වයන්නන් උදව්වෙන් කපු මහතා බත් මාලාවේ වැඩ වැඩකට කටයුතු ආරම්භ කරයි. කපු මහතාද  ද  උඩැක්කි  වයන්නන් ද එම ගමේම පුද්ගලයන් වීම ද විශේෂත්වයකි .උඩැක්කි වයන්නන් කවි කියමින් සිටින විට කපුවා කම්බිලි දෙවියන් ගෙන් ආවේශ වීම් සිදු වේ. මෙම කවි කොටස් කීපයක් ලෙස ගායනා කිරීම සිදු කරයි.

1 ආශිර්වාද කවි

2  අවසරය

3  බැහැර කීම

4  මල් යහන් කවී

කොටස් වශයෙන් කවි උඩැක්කි වයන්නන් විසින් ගායනා කරනු ලබයි. ඔවුන් මෙයට ව්‍යවහාර කරන්නේ පූජා කරනවා නොව ඔප්පු කරනවා යන්නයි. ඊට හේතුව වන්නේ ඔවුන්ගේ විශ්වාසය හැටියට පූජා කරන්නේ බුදුන්ට දෙවියන්ට සිදුකරන්නේ බාර ඔප්පු කිරීම වෙයි .දේව භාෂාවෙන් භාරය ඔප්පු කර ඔවුන් උපයා ගන්නා ලද කැවිලි පෙවිලි ගොටු  වලට විවිධ රටාවන් ද තිබීම ද විශේෂත්වයකි. ප්‍රධාන මල් පැල තුල දෙවියන් පස් දෙනෙකුට ගොටු පහක් තබයි . පස් කට්ටුව යනුවෙන් ආමන්ත්‍රණය කරන මෙම දෙවියන් වන්නේ

1  අයියනායක දෙවියන්

2  කඩවර දෙවියන්

3  කළු දේවතාවා

4  කම්බිලි දෙවියන්

5  ගම්භාර දෙවියන්

නිවසින් පිටත ගොටු ලබාදී භාරය ඔප්පු කර නැවත ඊළඟ වසර සඳහා ද දෙවියන් වෙනුවෙන් බත් මාලාව ශාන්තිකර්මය පවත්වන බවට භාරයක් වීම ද ගැමියන් සිදුකරති.නැවත භාර වන්නේ ඊළඟ වසරේ තම භවබෝග ආරක්ෂා කර දෙන ලෙස දෙවියන්ගෙන් ඉල්ලමිනි. තවද දෙවියන්ගෙන් ආවේශ වන කපු මහතා විවිධ ලෙඩරෝග හා ප්‍රශ්න ඇති ගැමියන්ට සෙත් ශාන්ති හා අනාවැකි පළ කිරීම් ද මේ අවස්ථාවේදීම සිදු කිරීම විශේෂත්වයකි. එම නිසා ගැමියන් බත් මාලාව ශාන්තිකර්මය සලකන්නේ දෙවියන්ගෙන් තම දෛනික ජීවිතයේ සියලු අවස්ථාවන්ට විසඳුම් හා  ආශිර්වාද ලබා දෙන්නාවූ මහත් ගෞරවනීය පූජා උත්සවයක් ලෙසයි.

ඉන් අනතුරුව ගම්කරයේ  වෙසෙන සියලු දෙනාට එම නිවස තුළ රාත්‍රී ආහාරය දානයක් ලෙස   සූදානම් කර තිබේ . එය සිදුවන්නේ මධ්‍යම රාත්‍රී  දොළහෙන්න් පසුව වේ. කෙසෙල් කොළ එලා දෙවියන්  වෙනුවෙන් සෑදූ ආහාරවලින් සියලු දෙනාට සංග්‍රහ කිරීම මෙහි දැකිය හැකි විශේෂ ලක්ෂණයකි. එම දානය සඳහා පුහුල්, කෙසෙල් ,ගොඩ මස් ආදිය දිය මස් අනිවාර්ය ව්‍යංජන වේ.

අතීතයේ ගමේ නිවාස ගණනාවක් මෙය අනිවාර්යයෙන් සිදු කරන ලද පූජාවක් ලෙස තිබුණද වර්තමානය වන විට එය  අඹගස්වැව ග්‍රාමයේ එක් නිවසක  පමණක් වසරකට වතාවක් සිදු කරනු ලබයි. ඊට හේතුව වන්නේ ක්‍රමයෙන් ග්‍රාමීය ජනතාව හා ඔවුන්ගේ සංස්කෘතිය වෙනස්වීම නිසා පැරණි ඇදහිලි හා  විශ්වාස වෙනස්වවීම් වලට ඉක්මනින් භාජනය වන නිසාවෙනි.

සමාලෝචනය

වන්නි හත්පත්තුව ප්‍රදේශයෙහි පාරිසරික තත්ත්වය දැඩි වියළි ස්වභාවයක් සහ අවුරුද්දේ කකන්න දෙකට සැරයක් වර්ෂාපතනයක් ලැබෙන්නාවු ප්‍රදේශයකි. මේ නිසා මෙම ප්‍රදේශයේ පවතිනතින්නේ කෘෂිකර්මය මූලික කොටගත් ප්‍රධාන ආර්ථික ක්‍රමයකි.   මෙම ප්‍රදේශය තුළ ඓතිහාසික  යුගයේදී  පටන් කෘෂිකර්ම මූලික කොටගත් ග්‍රාමීය ජනතාවක් නිර්මානය වී තිබේ ඒ පිළිබඳ සාධක පූර්ව අයිති ඓතිහාසික යුගයේ ද මූල් ඓතිහාසික යුගයේ ද සහ මධ්‍යකාලීන යුගයට ද අයත්  වන්නි හත්පත්තුව ප්‍රදේශයෙන් පැහැදිලි  පුරාවිද්‍යාත්මක  සාධක හදුනාගත  හැකි වේ . මේ ප්‍රදේශය පුරා පැවති  වනගත කලාපයන් වෙනත් දේශගුණික හා පාරිසරික සාධකත් නිසා මෙම ජන ජීවිත වල දෛනික කටයුතුවලට වගේම කෘෂි කෘෂිකාර්මික කටයුතුවලට ද විවිධ බාධකයන් ගණනාවක්ම  නිතරම පවතින බව දක්නට ලැබේ. ඒ නිසා ඔවුන්ගේ තම දෛනික ජීවිතය හරියාකාරව කරගෙනයාම සඳහා හා තම ජීවිතයට එන බාහිර බාධක වල්ට විසඳුමක් ලෙස විවිධ අභිචාර විධි සහ දේව විශ්වාස වලට පෙළඹුණු බව නිගමනය කළ හැකිය මේ හේතුවෙන් මෙම ගැමියන්  ඊට අදාළ වන ආකාරයට දෙවියන් සදහා වන පුද පුජා  ජනතාව තුළ ඇති වූ බව සිතිය හැකි වේ  . දැනට වුවද  අයියනායක දේව ඇදහිලි හා බත් මාලාව පවත්වන එම ග්‍රාමීය ප්‍රදේශය වල ප්‍රධාන ජීවනෝපාය හා ජන ජීවිතය බැඳී පවතින්නේ කෘෂිකාර්මික ජිවිතයක්  සමග වේ. ඔවුනට ඇති  ප්‍රධාන බාධාවක් නම් වනසතුන්ගෙන් තම දෛනික කෘෂිකාර්මික ජීවිතයට සහ ප්‍රධාන ජිවනොපයට  දැඩි ලෙස වන බාධා කිරීම් ය . එසේම කලට වෙලාවට වර්ෂාව අපේක්ෂා කිරීම ද මෙම ජනතාව කර ඇති තවත් විශ්වාසයකි. තම ජන ජීවිතයේ පවතින මෙවැනි  බාධක හා අපේක්ෂාවලට ඔවුන්  සිදු  කරන්නේ තම දේව විශ්වාසවලට පුදපූජා කිරීම  හා දෙවියන්ගෙන් ආශිර්වාද ලබා ගැනීමයි. මෙවැනි හේතු නිසා බත් මාලාව ශාන්තිකර්මය හා අයියනායක දේව විශ්වාසය වන්නි හත්පත්තුවේ ග්‍රාමීය ජනතාව අතර දැඩි ලෙස පිළිගැනීමට පාත්‍ර වූ බව නිගමනය කළ හැකිය.  දැනට වුවද වන්නි හත්පත්තුවේ අඹගස්වැව ග්‍රාමීය ජනතාව බත් මාලාව ශාන්ති කර්මය හා අයියනායක දෙවියන්ට පුද පූජා පවත්වන්නේ වාර්ෂික වර්ෂාපතනය හා කෘෂිකර්මික කටයුතු  සාර්ථක කරගැනීම සඳහා වූ අපේක්ෂාවෙනි  .මෙවැනි පාරිසරික කාරනා නිසා දමිළ දේව ඇදහිල්ලක් , මතු බුදුව වෙතැයි වන්නි හත්පත්තුවේ  සිංහල ගැමියන් විශ්වාස කරන අයියනායක දෙවියන් සිංහල බෞද්ධ ගැමියන්ගේ දේව ඇදහිල්ලක් ලෙස තම සිංහල දේව ධුරාවලියට බෞද්ධයකු බවට පත් කරගෙන වැද්දාගෙනන ගෙන ඇති බව මනාවට පැහැදිලි කරගත හැකිය. ඒ වගේම මෙය ඔවුනගේ ගැමි සංස්කෘතික විශ්වාසයන්ට අනුකූලව වෙනත් ආගමික සංස්ථාවක සංස්කෘතික ලක්ෂණයක් සංකලනණය කර ගන්නා ආකාරයට වූ අපූරු නිදසුනක් ද වේ.

ඒ . එච් . එම් ජනක මහේෂ් අතපත්තු

ආශ්‍රිත ග්‍රන්ථ

1 දිසානායක මුදියන්සේ, 2014,වන්නියේ දෙවි දේවතා සම්භවය හා ව්‍යාප්තිය ,ගොඩගේ ප්‍රකාශන,මරදාන

2  සිංහල විශ්වකෝෂය- 1 ඛණ්ඩය, 1998   ,සංස්කෘතික කටයුතු දෙපාර්තමේන්තුව,කොළඹ

3 ධර්මදාස ,කේ, එන් , 1994   ,ඕ – සිංහල දේව පුරාණය – රජයේ මුද්‍රණ නීතිගත සංස්ථාව, කොළඹ

4 බෂාම් ඒ,එල් ,2000,අසිරිමත් ඉන්දියාව,අධ්යාපන ප්‍රකාශන දෙපාර්තමේන්තුව,කොළඹ

5 Krisan, Shasthri H, 1986,Sout Indian God and Godesess , Archaeological Survay of India ,New Dilhi

6  * කේ.එම් උක්කු බණ්ඩා මහතා සතුව පැවති බත් මාලාව ශාන්තිකර්මයේ දී ගැයෙන කෝල්මුර  කවි රැගත් අත්පිටපත

*බත් මාලාව ශාන්තිකර්මය සහභාගිත්ව නිරීක්ෂණය මගින් අධ්‍යයනය කළ අතර අඹගස්වැව ගම්මානයේ වෙසෙන හැත්තෑ තුන්වන වියේ පසුවන කේ.එම් උක්කු බණ්ඩා මහතා සමග සම්මුඛ සාකච්ඡා මගින් ද මිට අදාල දත්ත ලබා ගන්නා ලදී.