පනාමුර වලල්ගොඩ පුරාණ ටැම්පිට විහාරය විනාශ මුඛයේ

නුවන් ජයසේකර

සුරියවැව

ශ්‍රි ලාංෙක්ය අභිමානය හා පැරණි උරුමයන් කියාපාන බොහෝ පෞරාණික පුරාවිද්‍යා ස්ථාන අද වන විට විනාශ මුඛයට යමින් තිබෙන්නේ වගකිවයුතු බළධාරීන්ගේ නිසි අවධානයට ලක් නොවීම හේතුවෙනි. පුරාවිද්‍යා නිළධාරීන්ගේ නොසැලකිල්ල නිසාවෙන් ලංකා ඉතිහාසයට වටිනාකමක් ගෙන දෙන පනාමුර වලල්ගොඩ පැරණි ටැම්පිට විහාරය විනාශ මුඛයට යමින් පවතින බවයි විහාරාධිපති හිමියන් හා ගම් වැසියන් පවසන්නේ.

සබරගමුව පළාතේ කෙළවරක පිහිටි කොලොන්න කෝරලයේ පනාමුර වලල්ගොඩ නම් ග්‍රාමයේ මේ ඓතිහාසික ටැම්පිට විහාරය පිහිටා තිබේ. කීර්ති ශ්‍රි රාජසිංහ රජු රාජ්‍යත්වයට පත් වී වසර 37ට පසු මෙම විහාරස්ථානය ඉදිකර වූ බවත්, සියම් දේහයෙන් වැඩම කල උපාලි ස්ථවිරයන් වහන්සේ මේ ස්ථානයේ වැඩ සිට භික්ෂුන් වහන්සේ සදහා විනය කර්ම කිරිමට සීමා මාලකයක් සම්මත කල බව ද ඉතිහාසයේ සදහන් වෙයි. එවකට මෙම විහාරය කරවු අලහකොන් මුදියන්සේ සහ විජයකෝන් මුදියන්සේ යන දෙපළ විසින් වී කුරුණි 152  ක වපසරියකින් යුත් කුඹුරු ඉඩම්ද වලල්ගොඩ  විහාරස්ථානයට පුජා කොට ඇති බව විහාරස්ථානයේ ඇති පිං පත්‍රයක සදහන් වි ඇත.

වර්ථමානය වන විට මෙම ටැම්පිට විහාරය පවතින්නේ පුරාවිද්‍යා දෙපාර්තමේන්තුවේ පරිපාලනය යටතේ ය. මේ තරම් වටිනා කමක් ඇති මෙම ටැම්පිට විහාරයට අද අත්ව ඇත්තේ කණගාටු දායක තත්වයකි. නුවර යුගයේ අවධි දෙකකට අයත් බිතු සිතුවම් ඇති මෙම විහාරය අද වන විට කිසිදු ප්‍රතිසංස්කරණ කටයුත්තක් නොවීම නිසා දිරා පත්වෙමින් යයි.

වලල්ගොඩ පුරාණ රජමහ විහාරාධිපති,වලල්ගොඩ විද්‍යාලයේ ආචාර්ය පුජ්‍ය.මොරගල පඤ්ඤානන්ද හිමියන්

කීර්ති ශ්‍රි රාජසිංහ රජුගේ නියමය පරිදි ප්‍රාදේශීන නියෝජිතයින් කිහිපදෙනෙකු විසින් මෙම විහාරස්ථානය කරවලා පුජා කරලා තියෙනවා. අවස්ථා කිහිපයක දී ම මේ විහාරස්ථානය ලන්දේසීන්ගේ ආක්‍රමණයට හසු වෙලා තියෙනවා. වරක් ලන්දේසීන් මේ විහාරස්ථානයේ තිබූ වටිනා භාණ්ඩ රැගෙන ගිණි තබා විනාශ කරලා තියෙනවා. ඒ අවස්ථාවේ ඉතුරු වෙලා තිබුනේ මේ ටැම්පිට විහාරය විතරයි. සියම් නිකායේ ආරම්භකයා වු උපාලි හාමුදුරුවන් මේ ස්ථානයට පැමිණ සිමාවවක් නිර්ණය කරලා තියෙනවා. මේ තියෙන ටැම්පිට විහාරයේ පහළ මාලය විනය කර්ම කිරීමටත් උඩු මහල වැදුම්පිදුම් කිරීමට බුදු ගෙයත් ලෙස තමයි නිර්මාණය කරලා තියෙන්නේ. බුදුගෙය තුළ නුවර යුගයට හා මධ්‍යතන යුගයට අයත් සිතුවම් රැසක් තියෙනවා. නමුත් ඒවා අද වන විට විනාශ වෙමින් පවතිනවා. අපිටවත් මෙහි කිසිදු ප්‍රථිසංස්කරණ කටයුත්තක් සිදු කරන්න බෑ. මොකද මෙම ටැම් පිට විහාරය අද වන විට පුරාවිද්‍යා එක යටතේ පවතින නිසා. ඇත්තට ම අනාගත පරපුර වෙනුවෙන් මෙම විහාරය ආරක්ෂා කර දීම තමයි වගකිවයුත්තන්ගේ යුතුකම වෙන්නේ. නමුත් කියන්න කණගාටුයි අද වන විට මේ ටැම්පිට විහාරය දිනෙන් දින විනාශයට යමින් තියෙනවා. පුරාවිද්‍යා එකට මන් අවස්ථා කිහිපයකදිම දැනුම් දිලා තියෙනවා මේ පිළිබදව. මාස කීපයකට සැරයක් නිළධාරියෙක් දෙන්නේක් ඇවිත් යනවා මිසක් විහාරය හදන්න අවශ්‍ය කටයුතු නම් මේ වෙනකම් කරලා නෑ.

වලල්ගොඩ පුරාණ විහාරයේ දායක සභාවේ සභාපති කේ.ජී.ඥානතිලක මහතා

මේ පළාතට තියෙන ඓතිහාසික උරුමයක් වන වලල්ගොඩ ටැම්පිට විහාරය විනාශයට යාමට ඉඩහැර තිබිම කණගාටුවට කරුණක්. විවිධ විශ්වවිද්‍යාලවල කලාව විෂය හදාරන බොහෝ සිසුන් ප්‍රමාණයක් නිතර නිතර මේ විහාරස්තානයට පැමිණ මෙම සිතුවම් පිටපත්කරගෙන යනවා. ඒ තරම් වටිනා ස්ථානයක් ලෙසයි මෙම ටැම්පිට විහාරය හදුන්වන්නේ. නගරයෙන් ඈත් වෙලා මෙම ස්ථානය පිහිටිම නිසාදෝ පුරාවිද්‍යා එකේ අයවත් මේ විහාරය ගුන සොයා බැලීමක් දකින්න නැහැ. අද වන විට විහාරයේ වහල පවා කැඩිලා  මුක්කු අධාරයෙන් තමයි තිවෙන්නේ. ඊට අමතරව විහාරයේ සිතුවම් පවා විනාශ වෙලා ගිහින්. පුරාවිද්‍යා එකට අපි කිහිප විටක් දැන්වුවත් වැඩක් වෙලා නෑ. පුරාවිද්‍යා එකට බැරිනම් කියන්න ගමේ අපිට පුළුවන් මේ ඓතිහාසික උරුමය ආරක්ෂා කරන්න අවශ්‍ය කටයුතු කරන්න. මේ විදියට තව මාස කිපයක් මේ විහාරය තිබුනොත් බිමටම කඩාගෙන වැටෙනවා කාටවත් වලක්වන්න බැරි වේවි. අනාගත දරු පරපුරට මේ ඓතිහාසික උරුමය ආරක්ෂා කරදීම පුරාවිද්‍යා නිළධාරීන්ගේ වගකිමක්.

ගම්වැසියෙක් වන දහනායක පුංචි අප්පුහාමි මහතා

මම 1950 ගණන්වල ඉදලා මේ විහාරය ගැන දන්නේ. ඇත්තටම කියන්න කණගාටුයි අද වන විට මේ ඓතිහාසික උරුමයක් වන ටැම්පිට විහාරයට අත්වෙලා තියෙන තත්වය. හිටිගමන් පුරාවිද්‍යා එකෙන් ඇවිත් රවුමක් ගහලා යනවා. ඒ එන අයටවත් මේ විහාරය විනාශයට යනවා කියලා පේන්නේ නැත්තේ ඇයි කයලා අපිට තොරෙන්නේ නෑ. වහල හොදටම අබලන්වෙලා. මුක්කුවල ආධාරයෙන් තියෙන්නේ. විහාරය වටේ තිබුණු ලී අත්වැට මේ වෙනකොට සම්පුර්ණයෙන්ම කැඩිලා ගිහින්. ගම්වැසියෝ විදියට අපි පුරාවිද්‍යා එකේ මහත්වරුන්ට කියන්නේ මේ විහාරස්ථානය අපිට ආරක්ෂා කර දෙන්න. අනාගත දරු පරපුරට ටැම්පිට විහාරයක් කියන්නේ මොකද්ද කියලවත් පෙන්වන්න ඉතුරුවෙලා තියෙන මේ වලල්ගොඩ ටැම්පිට විහාරය ඉක්මනින් ප්‍රතිසංස්කරණය කරලා දෙන්න කියන එක තමයි.

2015.12.30