27. ශ්‍රී ලංකාවේ ප්‍රාථමික ශෛලියේ ගුහා චිත්‍ර

ලංකාවේ දකින්න පුළුවන් තවත් කලාංගයක් ගැනයි මේ සටහන. ඔබ තන්තිරිමලේ ගියපු වෙලාවක දැකල ඇති ‘වැදි චිත්‍ර ගුහාව’ කියල තැනක්. ඒ තුළ සුදු පාටින් ඇඳල තියෙන කුරුටු රූප. අන්න එ වගේ නිර්මාණ ගැනයි මේ කතාව, පෙර සූදානකම් නැතිව ගල්තලය මතයි මේ කුරුටු රූප ඇදල තියෙන්නේ. ඒ නිසා මේවට ප්‍රාථමික ශෛලියේ ගුහා චිත්‍ර කියල කියනවා. වැදි චිත්‍ර වගේ තවත් නම් තියෙන්නත් පුළුවන්. කොහොම නමුත් මේ සිතුවම් ඇඳල තියෙන්නේ ප්‍රාථමික ක්‍රම වගේම ශිල්ප භාවිත කරලයි. ඉන්දියාව, ඕස්ට්‍රෙලියාව අප්‍රිකාව වගේ තැන්වලින් මේ හමුවන් මේ වර්ගයේ සිතුවම් හරිම වර්ධිතයි. ඔයාලා අහල දැකල තියෙනවානේ ලැස්කොස් නැත්නම් ඇල්ටමීරා ගුහා චිත්‍ර. ඒ ඉහළ පුරාශිලා යුගයට අයිති යුරොපීය තැන්. හරිම ලස්සන චිත්‍ර.

මේ සිතුවම් ගැන අපි විශේෂ විස්තරයක් නොදැනගෙන හිටියට ලංකාවේ තැන් පනහකට වැඩිය මේ විදිහේ චිත්‍ර හමු වෙනවා. තැන් කීපයක නම් ලිවුවොත් කොනත්තෙගොඩගල, තන්තිරිමලේ, බිල්ලැව, දොරවක, හෙනන්නේගල, සංගමන්කන්ද, මණ්ඩාගල්ගෙ, මොලගොඩ, කිරිපොකුණ, බඹරගස්තලාව, කඳුරුපොකුණ, මහලේනම එළිය, රජගල, දිඹුලාගල, කුඩුම්බිගල, ලේනම, හැවලඑළිය, ඌරාකන්ද, හුලන්නගේ, ගොනාගොල්ල, පදවිගම්පොල, කොටියාගල වගේ නම් දක්වන්න පුලුවන්. බී.ඩි. නන්දදේව මහාචාර්යතුමා ලංකාවේ මේ සිතුවම් තියෙන තැන් 1. නැඟෙනහිර හා ගිණිකොණදිග කලාපය, 2. උතුරුමැද කලාපය හා 3. මධ්‍යම කඳුකර කලාපය කියල කොටස් තුනකට බෙදල තියෙනවා.

අවුරුදු සියකට වැඩි පර්යේෂණ අතීතයක් මෙම සිතුවම්වලට සම්බන්ධය. 1897 දී එච්.සී.පී. බෙල් කොනත්තගොඩගල හා අරංගොඩගල කියන තැන්වලින් ලංකාවේ ඉස්සෙල්ලම මේ වර්ගයේ සිතුවම් වාර්තා කළා. ඊට පස්සේ පී.ඊ.පී. දැරණියගල ප්‍රමුඛව සී.ජී. හා බී. ඉසෙඞ්. සෙලිග්මාන් යුවල, ආර්.එල්. ස්පිට්ල්, සෙනරත් පරණවිතාන, පී.ඊ.පී. දැරණියගල, ඩබ්ලියු. එච්. විජේපාල, එල්.කේ. කරුණාරත්න වගේ පර්යේෂකයෝ ගණනාවක් මෙ වර්ගයේ සිතුවම් පිළිබඳ ව දිවයිනේ විවිධ ස්ථාන වලින් වාර්තා ඉදිරිපත් කළා. ත්‍රස්තවාදි යුද්ධෙ කාලේ මේ වැඩ නතර වෙලා තිබුනත් ඊට පස්සේ බොහොම උනන්දු තරුණ පිරිසත් මේ සිතුවම් ගැන ලියල තියෙනවා.

මේ සිතුවම් ගැන බොහොම උනන්දුවෙන් කරුණු හොයල 1986 වසරෙ දි පුරාවිද්‍යා දෙපාර්තමේන්තුවෙන් පළ කරනු ලබන Ancient Ceylon, No.6 සඟරාවට කැලණිය සරසවියේ ලලිත කලා අංයේ හිටපු මහාචාර්ය බී.ඩි. නන්දදේව මැතිතුමා සපයල තියෙන Rock Art Sites of Sri Lanka, A Catalogue කියන ලිපිය බොහොම හොඳයි. පසුව 1992 දී එතුමම ඉන්දියාවේ Rock Art in The Old World කියන පොතේ පළ කරල තියෙනවා ලිපියක් Rock Art of Sri Lanka කියන. ඊට පස්සේ පුරාවිද්‍යා පශ්චාත් උපාධි ආයතනයේ මහාචාර්ය රාජ් සෝමදේව මැතිතුමා සෑහෙන මහන්සිවෙලා කරුනු හොයල පොතක් ලියල තියෙනවා Rock Painting and Engraving Sites in Sri Lanka කියල. මේ පොතට තමා 2012 වසරේ හොඳම ශාස්ත්‍රීය කෘතියට හිමිවන රාජ්‍ය සම්මාණය හමුවුනෙත්. ලංකාවේ මේ වගේ ස්ථාන 25ක විතර තොරතුරු එක් කරල තියෙනවා මේ පොතේ.

ඇදිම (Paintings) හා සීරීම (Engravings) කියන ක්‍රම දෙකටම මේ සිතුවම් ඇඳල තියෙනවා. බුරුසු වගේ දේවල් භාවිත කරල සිතුවම් රූපණය කිරීමට ඇඳීම කියල කියනවා. මේ ක්‍රමයේ දි අගුරු, අළු, මැටි වගේ දේවල් පාට වශයෙන් යොදාගෙන තියෙනවා. පාට මිශ්‍ර කරන්න කෙළ, ගස්වල ලාටු, ගෙඩිවලින් ගන්නා යුෂ හා සතුන්ගේ ලේ වගේ දේවල් ගන්න ඇති. බුරුසුව අතේ ඇඟිලි. තිරුවාණා ගලක් වගේ තද උලක් භාවිතයෙන් පෘෂ්ටය කාවදින ලෙස සීරීම මඟින් සිතුවම් නිර්මාණය කිරීම තමා සීරිම කියන්නේ. දොරවකකන්ද, හක්බෙලිකන්ද, බුදුගල වගේම කන්දේගම වගේ තැන්වල මේ ක්‍රමයේ සිතුවම් දැකගන්න පුළුවන්. මේ සිතුවම් වල අන්තර්ගතය ගත්තත් හරි සරළයි. මිනිස් රූප, අලියා, කොටියා, මුවා, ගෝනා, බල්ලා වගේ සතුන්ගේ රූප හා ඉර හඳ වගේම හරියට පැහැදිලි කරන්න බැරි රූපත් තියෙනවා.

මේ චිත්‍ර ඇන්දේ ඇයිි කියල මත කීපයක් පළ වෙලා තියෙනවා. සෙලිග්මාන් යුවලගේ අදහස වුනේ මේ සිතුවම් තුළින් අභිචාරයක් පේන්නේ නෑ කියලයි. පී.ඊ.පී. දැරණියගල මැතිතුමා කියන විදිහට අලියන් දඩයම් කිරීමේ දි අනුගමණය කළ අභිචාර මේ සිතුවම් තුළින් පේනවා. තවත් කෙනෙක් කියනවා දඩයම් දර්ශනයන්ගෙන් ඒ පිළිබඳ දැනුම අනෙක් පරම්පරාවට ලබා දෙන්න ඇති කියල. එවැනි සිතුවම් වෙන රටවලදිත් ලැබෙනවා. මේ ලේඛකයාගේ අදහස නම් මේ සිතුවම් නොයෙක් හේතු නිසා අදින්න ඇතියි කියලයි. සමහර ඒවා විනෝදෙට, අත තියාගෙන ඉන්න බැරිකමටත් අදින්න ඇති.

මේ සිතුවම්වල කාලනීර්ණය ගැන ගොඩාක් අයට තියෙන්නේ වැරදි අදහස්. සමහර අය කියනවා මේවා ප්‍රාග් ඓතිහාසික සිතුවම් කියල. ඒත් ඒ කතාව නම් නිශ්චිතව කියන්න බෑ. පී.ඊ.පී. දැරණියගල මැතිතුමා මේ සිතුවම් ගල් යුගයට අයතියි කියලයි මුල්දි කිවුවේ. පස්සේ එතුමා මේ සිතුවම් මුල්, මධ්‍යම හා පසු අවදිය කියල වෙන් කරල තියෙනවා. බී.ඩි. නන්දදේව මැතිතුමා 1992 දී මේ සිතුවම් ප්‍රාග් ඓතිහාසික, පූර්ව ඓතිහාසික ආදි වශයෙන් අවදි 5කට බෙදල තියෙනවා. මේ බෙදීම කරල තියෙන්නේ ඒ සිතුවම්වල නිර්මාණ ලක්‍ෂණ බලල. පුරාවිද්‍යාත්මකව බලද්දි මේක අනුමාණයක් විතරයි. මීට වඩා විධිමත් ක්‍රමවේදයක් යොදාගෙන කළා නම් ඉහළින් පිළිගන්න තිබුනා.

මේ ආකාර සිතුවම් ඇඳල තියෙන බහුතරයක් තැන් බෞද්ධ භික්‍ෂූන් වහන්සේලා භාවිත කළ කටාර කැපූ ලෙන්. සමහරක සෙල්ලිපිත් තියෙනවා. ඒ වගේම පැහැදිලි තොරතුරු තියෙනවා මේවා ඇන්දේ ඓතිහාසික යුගයේ හිටිය වැද්දෝ කියල. වරක් මේ ලේඛකයත් මානව විද්‍යා පර්යේෂක @Dayasisira Hewa Gamage මැතිතුමත් ගියා බිබිල ආසන්නයේ උස්සාගල ලෙනේ මේවැනි සිතුවම් ගැන හොයන්න. එතැන කාල කීපයක සිතුවම් තියෙනවා. එක් සිතුවමක් ඇතෙකු පිට ධාතු කරඬුවක් වඩම්මන එකක්. ඒ මහියංගන විහාර පෙරහැරේ දැක්මක් කියලයි වැඩිහිටියෝ කියන්නේ. 88-89 අවිචාර සමයේ විප්ලවකාරයෝ හැංගිල හිටිය තැනක් ලු මේක. එයාලා ඇන්ද චිත්‍ර කියල හිතන ඒවා තියෙනවා.

ලෝක ප්‍රසිද්ධ සෙලිග්මාන් යුවල ලංකාවේ වැද්දො ගැන හොයන අතර අම්පාරේ පිහිල්ලගොඩ ගල්ගේ සිතුවම් ගැනත් ලියල තියෙනවා. මේ සිතුවම්වල නිර්මාපකයන් වගේම කාලය ගැන හොයන කෙනෙකුට එතැන හිටිය වැදි වැදි ලියන් කිවුව දේ හරිම වැදගත්. වැදි පිරිමින් දඩයමේ ගියපු වෙලාවට ඒ ලියන් මේ සිතුවම් ඇන්ද කියලයි සෙලිග්මාන් යුවලට කියල තියෙන්නේ. ඔවුන් අල්ලට අළු අරගෙන කෙල එක්ක මිශ්‍ර කරල දකුණු අතේ දඹරඟිල්ලෙනුයි මේ සිතුවම් ඇඳල තියෙන්නේ. පිහිල්ලගොඩ ගල්ගේ සිතුවම් අතර එදිනෙදා වැඩවල නිරත කෙනෙක්ගේ රූපයක් තියෙනවා. ඒ මෙතැන හිටි වැදි නායකයා වුණු ‘හඳුනා ගේ තාත්තා කියල ඔවුන් හඳුනාගෙන තියෙනවා. මෙතැන තියෙන කකුල් හතරේ සතෙකු පිට නැගිල යන මිනිසෙකුගේ සිතුවම හදුනා මඩකලපු ගිය අවස්ථාවක සුදු මිනිසුන් අශ්වයන් මත ගමන් කරන අයුරු දැකල ඇවිත් ඇන්ද එකක්. තන්තිරිමලේ තියෙන චිත්‍ර ගැන ඉස්සෙල්ලම ලියල තියෙන්නේ ජෝන් ස්ටීල් මැතිතුමා. ඒ ආසන්නයේම තමා බිල්ලෑවයි ආඬියාගලයි තියෙන්නෙත්. තන්තිරිමලේ චිත්‍ර තමන් ඇන්දේ කියල වැද්දන් කියු බව ස්ටිල් ලියල තියෙනවා.

කරුණු ගොඩාක් නිසා ලංකාවේ මේ සිතුවම් ප්‍රාග් ඓතිහාසික කියල කියන්න බැහැ. ඓතිහාසික කාලෙට අයිතියි කියන්න නම් සාධක තියෙනවා. ආචාර්ය සිරාන් දැරණියගල මැතිතුමාගේ අදහස මේ සිතුවම් සියල්ල ප්‍රාග් ඓතිහාසික නොවුනත් මේ අතර කීපයක් හෝ ප්‍රාග් ඓතිහාසික කාලයට අයත් වෙන්න පුළුවන් චිත්‍ර ඇතියි කියන එකයි. මේ ගැන ඉදිරියේ දි හොයල බලන්න ඕන. ක්‍රම සීමිතයි. වැල්ලවාය පැත්තේ ‘කුරුල්ලන්ගල’ සිතුවම් ගැන මේ ලේඛකයාත් ඉහළ බලාපොරොත්තු තියාන හිටියා මේ ප්‍රශ්නෙට විසඳුමක් දෙන්න පුළුවන් තැනක් විදිහට. හැබැයි දැන් කියන කතාත් එක්ක බලද්දි නම් ඒ ගැනත් අවිශ්වාසයක් තමා ඇතිවෙන්නේ.

මේ සමඟ තියෙන සිතුවම තියෙන්නේ නුවරඑළිය දිස්ත්‍රික්කයට අයිති ලිහිණියාගල පන්සලේ. පින්තූරේ උඩ. යට තියෙන්නේ ඒකෙන් වෙන් කරල ගත්ත රූප ටික.

චන්දිම අඹන්වල

2020.04.08 / 02.53 PM