බෝදාගම සුමන හිමි
ශ්‍රී ලංකා භික්‍ෂු විශ්වවිද්‍යාලය, අනුරාධපුරය
දේශීය දැනුම (Indigenous knowledge) යනු යම් දේශයකට, ප්‍රදේශයකට, ජන සමූහයකට අයත් විශේෂිත වූ දැනුම් සම්භාරයකි. පාරම්පරික ඥානය, දේශජ ඥානය, සාම්ප්‍රදායික දැනුම යනුවෙන් ද හඳුන්වනු ලබන මෙම ඥාන විශේෂය මානවයා පරපුරෙන්පරපුරට පවත්වාගෙන එනු ලැබූවක්‌ වන අතර යම් භූමි ප්‍රදේශයක වෙසෙන ජන සමූහයකට ආවේණික ගුණාංගයන් පිළිබිඹු කරන කැඩපතක්‌ ලෙස ද දැක්‌විය හැකි ය. ශ්‍රී ලංකාව ඉතා දිගු ශිෂ්ඨාචාරයක්‌ තුළින් සංස්‌කෘතියත්, සභ්‍යත්වයත් රැගෙන ආ එක්‌ විශේෂ දිවයිනකි. අදත් දිවයිනේ ඈත පිටිසර පළාත්වල ජනතාව විසින් දේශීයත්වය හා බැඳුණු පාරම්පරික දැනුම හා ව්‍යවහාරයන් මහත් ලැදිකමකින් ආරක්‍ෂා කරනු ලබයි. නමුත් අහස පරයා තනන ලද රුවන්වැලි, ෙජ්තවන, අභයගිරි වැනි ථූපයන් ද මහ සමුදුර පරයන මහා වැව් ද මහින්දාගමනයෙන් ඔපවත් වූ දේශීය අධ්‍යාපනයේ හරවත්කම ද බුද්ධදාස වැනි රජුන් කළ වෙදකම් ද, ස්‌වභාව දහම හා බැඳුණු ඒ අවබෝධය අද වන විට තුරන් ව ගොස්‌ ඇත. මේ සදහා ද්‍රවිඩ, ලන්දේසි, පෘතුගීසි, ඉංගී්‍රසි ආදී විදේශීය ආක්‍රමණ පොදුවේ බලපා ඇත. වර්තමානයේ ද නවීන තාක්‍ෂණය හමුවේ දේශීයවය බැහැර වෙමින් පවති. නවීන තාක්‍ෂණය හමුවේ අභාවයට ගිය පාරම්පරික දැනුම එකී තාක්‍ෂණික භාවිතය තුළින්ම සංරක්ෂණය කරගැනීම සදහා ගත හැකි ක්‍රියාමාර්ග සාකච්ඡා කළ යුතුව ඇත….
We must protect our country.