ICCROM සම්මානලාභී පළමු ශ්‍රී ලාංකිකයා: ආචාර්ය ගාමිණී විජේසූරිය
පුරාවිද්‍යා උපදේශක සභාවේ සාමාජික සහ පුරාවිද්‍යා දෙපාර්තමේන්තුවේ හිටපු අධ්‍යක්ෂ (වාස්තු විද්‍යා) ආචාර්ය ගාමිණී විජේසූරිය මහතා ශ්‍රී ලංකාවේ සහ ජාත්‍යන්තර වශයෙන් සංස්කෘතික උරුමයන් ක්ෂේත්‍රයට සහ ICCROM සඳහා කරන ලද දායකත්වය හා සංවිධානයේ අභිවෘද්ධිව උදෙසා සිදුකරන ලද කාර්යභාරය අගයනු වස් 2021 ඔක්තෝම්බර් 26 වන දින රෝමයේ දී ICCROM සම්මානයෙන් පිදුම් ලැබීය.
මෙම සුවිශේෂී අවස්ථාව රාජ්‍ය මට්ටමින් සැමරීම හා සම්මානලාභී ආචාර්ය විජේසූරිය සදහා රාජ්‍ය ගෞරව පිරිනැමීම සදහා වන උත්සවය පුරාවිද්‍යා අධ්‍යක්ෂ ජනරාල්වරයාගේ ආරාධනයෙන් ගරු අග්‍රාමාත්‍ය මහින්ද රාජපක්ෂ මහතාගේ මූලාසනයෙන් හා ජාතික උරුමයන්, රංග කලාව සහ ග්‍රාමීය රාජ්‍ය අමාත්‍යවරයාගේ හා සහභාගිත්වයෙන් වර්ෂ 2022 පෙබරවාරි 22 වනදා අරලියගහ මන්දිරයේ දී පැවැත්වේ.
ඇරඹුම
ආචාර්ය ගාමිණී විජේසූරිය මොරටුව විශ්වවිද්‍යාලයෙන් උපාධිය සහ MSc යන උපාධි දෙකම ලබා ගනිමින් වැඩිදුර අධ්‍යාපනය සදහා එක්සත් රාජධානියේ යෝර්ක් විශ්ව විද්‍යාලයත් සහ ඇමරිකා එක්සත් ජනපදයේ Carnegie-Mellon විශ්වවිද්‍යාලයත් ඇසුරේ ශ්‍රාස්ත්‍රපති උපාධි ද්විත්වයක් ලබා ගත්තේය. අනතුරුව ඔහුගේ ආචාර්ය උපාධිය නෙදර්ලන්තයේ ලයිඩන් විශ්ව විද්‍යාලයෙන් දිනාගත්තේ ය. පළමුව, නාගරික සංවර්ධන අධිකාරියේ ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පියෙකු සහ පසුව මධ්‍යම සංස්කෘතික අරමුදලේ ව්‍යාපෘති කළමනාකරුවෙකු ලෙස ඔහුගේ වෘත්තීය ජීවිතය ආරම්භ විය.
ඔහු ආචාර්ය රෝලන්ඩ් සිල්වාගේ අනුප්‍රාප්තිකයා ලෙද පුරාවිද්‍යා දෙපාර්තමේන්තුවේ සංරක්ෂණ අංශයේ ප්‍රධානියා ලෙස පත්වීම් ලැබුවේ ය. පසුව 2004-2017 කාලය තුළ ඔහු රෝමයේ පිහිටි සංස්කෘතික දේපළ සංරක්ෂණය හා ප්‍රතිසංස්කරණය පිළිබඳ අධ්‍යයනය සඳහා වූ ජාත්‍යන්තර මධ්‍යස්ථානයේ (ICCROM) සේවය කළේය. තවදුරටත් එම අන්තර්ජාතික මධ්‍යස්ථානයේ මාණ්ඩලික සාමාජිකයෙකු ලෙස සේවයේ නියුක්ත වීමට සුදුසුකම් ලැබූ පළමු ආසියාතිකයා ලෙස ද ඔහු වරම් ලැබීය.
සංස්කෘතියට සීමා නොවූ සංරක්ෂණය
වර්තමානයේ ඔහු ICOMOS Sri Lanka හි සභාපතිවරයා වන අතර ශ්‍රී ලංකා ගෘහ නිර්මාණ ශිල්පීන්ගේ ආයතනයේ සහ ශ්‍රී ලංකා පුරාවිද්‍යා කවුන්සිලයේ සාමාජිකත්වය දරයි. ඒ අනුව ඔහු උරුම කළමනාකරණය සම්බන්ධයෙන් සහ ලෝක උරුමයන් පිළිබඳ ප්‍රමුඛ ජාත්‍යන්තර විශේෂඥයෙකු ලෙස අවිවාදිත කීර්තියක් ලබා ඇත. සමාජයට සහ උරුමයට ප්‍රතිලාභ ලබා දෙන ස්වභාවධර්මය සහ සංස්කෘතිය සංරක්ෂණය කිරීම සඳහා පුද්ගල කේන්ද්‍රීය ප්‍රවේශයන් පිළිබඳ ඔහුගේ නව ඉදිරිපත් කිරීම් හේතුවෙන් ඔහු ජාත්‍යන්තර ප්‍රශංසාවටද ලක්ව ඇත.
ආචාර්ය විජේසූරිය මහතාගේ කීර්තිමත් වෘත්තීය ජීවිතයට ශ්‍රී ලංකාවේ පුරාවිද්‍යා දෙපාර්තමේන්තුවේ සංරක්ෂණ ප්‍රධානියා ලෙස සහ ලෝක පුරාවිද්‍යා සම්මේලනයේ විධායක කමිටු සාමාජිකයකු ලෙස වසර 18ක කාලයක් ඇතුළත් ය. වසර 40 කට වැඩි කාලයක් ලෝක උරුමයන් සංරක්ෂණය කරමින්, ඔහු UNESCO වෙත සෘජු උපදෙස් ලබා දුන් ප්‍රධාන කණ්ඩායම් සාමාජිකයෙකු වූ ICCROM හා සම්බන්ධ වීමෙන් ඔහුගේ වෘත්තීය ජීවිතයේ උච්චතම ස්ථානයට ළගා කරගත්තේ ය.
ආචාර්ය ගාමිණී විජේසූරිය ICCROM හි ප්‍රමුඛතම ව්‍යාපෘතියක් වන ලෝක උරුම නායකත්ව වැඩසටහනෙන් ලෝක උරුම පිළිබද ධාරිතාව ගොඩනැගීමේ උපායමාර්ගය හැඩගැස්වීමට නිබද දායකත්වය ලබා දුන්නේ ය. ඔහුගේ උපදෙස් ව්‍යාපෘති සදහා මුලපිරීම්, පර්යේෂණ කටයුතු සහ ප්‍රකාශන කාර්යයන් තුළින් රටවල් 100කට අධික ප්‍රමාණයක උරුමයන් 1000කට පමණ සෘජුවම ප්‍රතිලාභ ලබා ඇත. රටවල් 50කට ආසන්න ප්‍රමාණයක් ආවරණය වන පරිදි වන මෙම දූත මෙහෙවර තුළ, ලොව පුරා වූ ව්‍යාපෘති 150කට අධික සංඛ්‍යාවක් සහ වෘත්තිකයන් 1000කට අධික සංඛ්‍යාවක් පුහුණු කිරීම අරමුණු කරගත් සංස්කෘතික ලෝක උරුම කළමනාකරණය පිළිබඳ දායකත්ව අත්පොත ප්‍රමුඛ ගණයේ ලා සැලකිය හැකි ය.
තවදුරටත්, ඔහු ලෝක පුරාවිද්‍යා සම්මේලනයේ උප සභාපතිවරයා සහ පුරාවිද්‍යා උරුම කළමනාකරණය පිළිබඳ විද්‍යාත්මක ජාත්‍යන්තර කමිටුවේ උප සභාපතිවරයා ලෙස තනතුරු හොබවන අතර විවිධ මානයන්ගෙන් යුත් සියලුම ප්‍රධාන උරුමයන් හා සම්බන්ධ ජාතික හා ජාත්‍යන්තර සංවිධානවල සේවය කර ඇති අතර ඔහුගේ ප්‍රකාශන රාශියක් තුළින් නිපදවන ලද දැනුම සමාජගත කිරීමට කටයුතු කර ඇත.
ඔහු 2017 දී ICCROM වෙතින් විශ්‍රාම ගත් දා සිට, ආචාර්ය විජේසූරිය රෝමයේ ICCROM හි අධ්‍යක්ෂ ජනරාල්වරයාගේ විශේෂ උපදේශකයෙකු ලෙස සේවය කර ඇති අතර තවත් ජාතික හා ජාත්‍යන්තර තනතුරු කිහිපයක් දරයි. ඔහු WHITRAP Shanghai හි අධ්‍යක්ෂවරයාගේ විශේෂ උපදේශකයෙකු, ලන්ඩන් යුනිවර්සිටි කොලේජ්හි පුරාවිද්‍යා ආයතනයේ සම්මානනීය ජ්‍යෙෂ්ඨ කථිකාචාර්යවරයෙකු සහ ශ්‍රී ලංකා පුරාවිද්‍යා දෙපාර්තමේන්තුවේ උපදේශක මණ්ඩලයේ සාමාජිකයෙකු ද වේ.
ඔහු විසින් ආරම්භයේ සිට මතු කරන ලද දැනුම් සම්භාරය, ඔහු විසින් පුහුණුකරන ලද වර්තමාන උරුම සංරක්ෂණයින් සතු වෘත්තීයමයභාවය තුළින් පැහැදිලි වේ.
archaoelogy.lk හි අධ්‍යයන අංශය, පුරාවිද්‍යා හා උරුම අධ්‍යයන ආයතනය මෙම උත්සවයේ එක් අනුග්‍රහකයකි.
2021ICCROM සම්මාන උළෙල නරඹන්න
2021 ICCROM සම්මාන උළෙල එම ආයතනයේ නිල යූටියුබ් නාලිකාව ඔස්සේ නරඹන්න. එහිදි ගාමිණි විජේසුරිය මහතා පැවත් වු දේශනයට ද සවන් දෙන්න.